Δευτέρα 29 Αυγούστου 2011

Guerilla Gardening: Οι μυστικοί κήποι της Αθήνας

 Το νέο αντάρτικο της πόλης σπέρνει σπόρους και φυτεύει λουλούδια σε κάθε κομμάτι χώματος που χάσκει ανάμεσα σε κτίρια και πλατείες. Η Μερόπη Κοκκίνη γνώρισε τους αντάρτες κηπουρούς της πόλης και φύτεψε μαρούλια στην πλατεία Κοραή.

Είχε κολλήσει στο μυαλό μου η ιδέα της αντάρτικης κηπουρικής. Στο εξωτερικό η πράξη αυτή ονομάζεται «guerrilla gardening» και αφορά μια διαδεδομένη πλέον κίνηση απλών αλλά ευαισθητοποιημένων περιβαλλοντικά πολιτών, οι οποίοι φυτεύουν λουλούδια και φυτά ή μπολιάζουν οποιοδήποτε δημόσιο ή ιδιωτικό κομμάτι χώματος στην πόλη με σπόρους φυτών. Πρόκειται για μια ουσιαστικά παράνομη πράξη με αναρχικό χαρακτήρα, η οποία όμως επειδή ακριβώς έχει ως σκοπό να ομορφύνει την πόλη, τραβάει τα βλέμματα των περαστικών και τα μετατρέπει σε χαμόγελα. Πεζοδρόμια, εγκαταλελειμμένα οικόπεδα, παραμελημένα πάρκα, ξεραμένα παρτέρια και διαχωριστικές νησίδες στους δρόμους είναι μερικοί από τους χώρους που μπορούν να πρασινίσουν, όπως ένα γκράφιτι μπορεί να δώσει ζωή σε ένα δημόσιο τοίχο. Αναρωτιόμουν αν υπήρχε κάποιος στην Αθήνα που να το είχε επιχειρήσει και ήθελα πολύ να το προσπαθήσω κι εγώ, μέχρι που συνάντησα την Άννα και τον κήπο που δημιούργησε με τη βοήθεια των γειτόνων της στην υποβαθμισμένη αλλά ανερχόμενη περιοχή του Μεταξουργείου. Η μοναδική της επιθυμία ήταν μη δημοσιεύσουμε πού ακριβώς βρίσκεται και έτσι συμφώνησε να διηγηθεί την ιστορία του Μυστικού Κήπου. « Πρόκειται για ένα εγκαταλελειμμένο ιδιωτικό οικόπεδο δίπλα από το σπίτι μου, το οποίο ήταν γεμάτο από σκουπίδια για πάρα πολλά χρόνια και μύριζε πολύ άσχημα. Στην αρχή απευθύνθηκα στην υπηρεσία καθαριότητας του δήμου χωρίς όμως αποτέλεσμα, ακριβώς διότι ανήκει σε ιδιώτη. Έτσι πήρα την απόφαση να κάνω μόνη μου την κίνηση και να επωμιστώ το κόστος της μπουλντόζας που έφερα για να μαζέψει τα ψοφίμια που υπήρχαν μέσα και τους τόνους σκουπιδιών. Στην αρχή η γειτονιά με κοιτούσε καχύποπτα, αν και κατά βάθος χαίρονταν που καθάριζε, και όλοι σκέφτονταν ότι ήθελα να καταπατήσω με κάποιον τρόπο το οικόπεδο που δεν μου ανήκε. Όταν λοιπόν καθαρίστηκε, προσπαθούσα να σκαρφιστώ ένα τρόπο να μείνει καθαρό. Το να βάζαμε συρματόπλεγμα δεν ήταν η λύση, γιατί αυτό παραπέμπει στο πέταγμα σκουπιδιών από πάνω ή με το να τοποθετούσαμε πινακίδα "Κρατήστε το καθαρό" - και πάλι δεν μου φαινόταν η κατάλληλη λύση. Έτσι αποφασίσαμε με το σύζυγό μου να το φυτέψουμε. Δεν είχα ιδέα από κηπουρικές εργασίες και πληκτρολογώντας στο google τη λέξη gardening έπεσα πάνω στον όρο «guerrilla gardening» και ενθουσιάστηκα.


 Ακολουθώντας λοιπόν τις συμβουλές ανθρώπων που είχαν εμπειρίες σχετικά με φύτευση σε χώρους που δεν αποτελούν δική τους περιουσία αρχίσαμε να φυτεύουμε λεβάντες, δενδρολίβανα και λαντάνες. Η ιδέα ήταν να φυτέψουμε κάτι ωραίο, ανθεκτικό και φθηνό, χωρίς όμως να τρομάξουμε τον ιδιοκτήτη, διότι εάν φυτέψεις δέντρο θα νομίζει ότι πας να του φας το οικόπεδο. Οι γείτονες συνέχισαν να μας παρακολουθούν να περιποιούμαστε τον κήπο και, αφού σχεδόν σιγουρεύτηκαν για τις προθέσεις μας, άρχιζαν να μας πλησιάζουν. Εκεί που πήγαινα να ποτίσω, εμφανίστηκε ο Αλβανός γείτονάς μας που ήθελε να φέρει κι αυτός μια γλάστρα. Μετά η διαχειρίστρια της διπλανής πολυκατοικίας μας έφερε κι αυτή το δικό της φυτό. Ο τυπογράφος που βρίσκεται ακριβώς απέναντι έχει καταγωγή από την επαρχία και ευαισθησία με τη φύση, συγκινήθηκε πάρα πολύ με την όλη κίνηση και αφιέρωσε μια ολόκληρη μέρα μαζί με το συνεργάτη του να σκάψουμε μαζί. Οι κάτοικοι της γειτονιάς μας αποτελούν ένα ιδιαίτερο σταυροδρόμι, με Έλληνες παλιούς της περιοχής, τουρκόφωνους από την Κομοτηνή, Πακιστανούς, Αλβανούς. Υπάρχουν και οι εργαζόμενοι, οι τυπογράφοι, αλλά και αυτοί του θεάτρου που βρίσκεται λίγο πιο κάτω. Ήταν δύσκολο να τους συγκεντρώσεις όλους αυτούς μαζί. Ήξερα πως οι Έλληνες ήταν πολύ καχύποπτοι με τους τουρκόφωνους γείτονές τους. Τους αντιμετώπιζαν ως ανθρώπους «δευτέρας διαλογής». Έτσι, μια μέρα κάλεσα και τις δύο πλευρές και τους πρότεινα να φτιάξουμε από κοινού μια ξερολιθιά που να περιβάλλει το οικόπεδο. Μαζευτήκαμε λοιπόν και ξεχωρίσαμε όλες τις πέτρες που υπήρχαν μέσα και την φτιάξαμε. Είδαμε έτσι πως και οι δύο πλευρές μοιραζόμαστε τις ίδιες ευαισθησίες σχετικά με τη γειτονιά μας και το πράσινο».

«Τι ωραίος κήπος!»


Τα προβλήματα βέβαια αυτής της πρωτοποριακής ομάδας κηπουρών του Μεταξουργείου δεν σταματούν εδώ. Έπρεπε να πείσουν τους περαστικούς να δουν με σεβασμό αυτό το κομμάτι γης που καλλιεργούν, όπως εξηγεί η Αννα. «Μέχρι στιγμής εκπέμπονται μηνύματα διατήρησης της καθαριότητας και του πρασίνου. Ορισμένοι περαστικοί πετούν κάποια σκουπίδια, αλλά αμέσως τρέχουμε και τα μαζεύουμε. Έτσι, όταν το βλέπεις συνεχώς καθαρό δεν το ξαναλερώνεις. Λειτουργεί κάπως όπως το μετρό, που το καθαρίζουν όλη την ώρα. Αυτό που μου έμαθε όλη αυτή η ιστορία είναι ότι όταν πας να κάνεις μια συλλογική κίνηση, οι άνθρωποι γύρω σου γεμίζουν με καχυποψία. Λένε, τώρα αυτή γιατί κινητοποιείται; Τι πάει να κάνει; Γι' αυτό και δεν πήγα να μιλήσω ποτέ σε κανέναν γι' αυτό. Δεν προσπάθησα να φέρω κανένα στα νερά μου. Ό,τι ήθελα να πω το έλεγα με τις πράξεις μου και έτσι με ακολούθησαν και οι γείτονες. Εμείς οι Έλληνες δεν έχουμε αναπτυγμένο το συναίσθημα της κοινωνικής προσφοράς: να κάνω κάτι για τη γειτονιά μου και όχι μόνο για τον εαυτό μου. Μαθαίνουμε όμως σιγά σιγά. Το γεγονός ότι είναι παράνομο δεν μας αποθαρρύνει καθόλου. Πόσο επιθετικό είναι άλλωστε να φυτεύεις λουλούδια! Η όλη ιδέα του να φυτεύεις ένα λουλούδι και ας το ξεριζώσουν την επόμενη μέρα είναι τόσο ρομαντική και δυνατή ταυτόχρονα! Το κόλπο είναι να το κάνεις όσο πιο προκλητικά ελκυστικό γίνεται. Να φανούν γρήγορα τα αποτελέσματα, τα λουλούδια ή οι καρποί. Με αυτό τον τρόπο σαγηνεύονται αμέσως οι γείτονες και οι περαστικοί. Στην περίπτωση του guerilla gardening επιτρέπεται το μη-βιολογικό λίπασμα. Δεν πειράζει να το ενισχύσεις με κάτι πολύ δυνατό, γιατί θα ζήσει τόσο λίγο, οπότε οτιδήποτε το κάνει να ανθίσει και να μεγαλώσει γρήγορα επιτρέπεται. Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να έχει κανείς κατά νου είναι η όλη κίνηση να έχει το ελάχιστο δυνατό κόστος. Βρίσκοντας φυτά από το σπίτι σου που δεν τα θέλεις πια ή πείθοντας άλλους να σου χαρίσουν φυτά. Στο δικό μας τον κήπο είχαμε δωρεές από δύο φυτώρια. Το ένα μας χάρισε λίπασμα πολύ καλής ποιότητας και το άλλο τα αναρριχητικά μας φυτά. Κατ' αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένα κλίμα γενναιοδωρίας, στο οποίο όλοι θέλουν να συμμετέχουν. Τώρα σκεφτόμαστε να βάλουμε κάποια ζαρζαβατικά: αρχικά, μαρούλια, μαϊντανό, ίσως και λίγες ντοματούλες για το καλοκαίρι... θα δούμε. Έχει πλάκα τελικά πόσο αρέσει αυτή η κίνηση. Το έχουν αγαπήσει και το φροντίζουν όλοι. Μερικές φορές χαζεύω τους περαστικούς που κοντοστέκονται και αναφωνούν με απορία: “Τι ωραίος κήπος!”.

DIY gardening

Η ιστορία της Άννας και των guerrilla gardeners ανά τον κόσμο ενέπνευσε και εμάς να κάνουμε δύο μικρές, συμβολικές φυτεύσεις στο κέντρο της Αθήνας. Η μια έγινε σε ένα παραμελημένο παρκάκι επί της οδού Αμαλίας έξω από τη ρωσική εκκλησία με γεράνια και κυκλάμινα και η άλλη -πιο τολμηρή- έγινε στην πλατεία Κοραή, στην έξοδο του μετρό, όπου φυτέψαμε μαρούλια. Ξεχάσαμε να τοποθετήσουμε σήμανση για υπενθύμιση ποτίσματος από τους περαστικούς, αλλά ευχόμαστε να τα βλέπουμε να μεγαλώνουν και να πληθαίνουν.


www.bioprasino.gr

Πηγή: http://www.lifo.gr/mag/features/969

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου